ViBRheo will provide information about how chemical, geometrical, and transport features may affect the blood coagulation cascade in patients with COVID-19 and other diseases

Doktorego ondoko Nicolás Moreno ikertzailearen Marie-Curie proiektuak urtebete darama abian

Design of a Virtual Blood Rheometer for Thrombotic Process Characterization (Prozesu tronbotikoak karakterizatzeko odol erreometro birtual baten diseinua), ViBRheo, koaguluak osatzen direnean odoleko erreologian alterazioak antzemateko gai den esparru konputazionala eraikitzeko ahalegina da. Nicolás Moreno postdoctoral fellow in Modelling and Simulation CFD ikertzailearen ViBRheo proiektuaren helburua koagulopatiekin lotutako odoleko alterazio biskoelastikoak karakterizatzen dituen erreometro konputazional bat eraikitzea da, eta klinikoki esanguratsuak diren fluxu fisiologikoaren baldintzei aplikatzea. ViBRheo proiektuak informazioa eskainiko du ezaugarri kimiko, geometriko eta garraio ezaugarriek COVID-19 eta bestelako gaixotasunak dituzten pazienteen ur jauzi erako odol koagulazioan dituzten eraginak ulertu ahal izateko. Emaitza gehigarri gisa, ViBRheo lagungarria izan liteke COVID-19a duten pazienteen koagulopatia larriaren detekzio goiztiarrerako eta jarraipen errazturako biomarkagailu mekanistikoak definitzeko.

“Bekaren lehen urtebetea igarota, odolaren eskala anitzeko modelatzerako esparru konputazional bat garatzea lortu dut partikuletan oinarritutako diskretizazioa erabiliz”, azaldu du Nicolás Morenok. Esparru hori odolaren karakterizaziorako erreometro birtuala eraikitzeko oinarria izango da.  Zehazki, eskala anitzeko eskemak alderdi hauek bateratzeko gaitasuna dauka: hidrodinamika, masen garraioa eta odolaren koagulazio prozesuen erreakzio bereizgarriak.  “Gainera, SARS-CoV-2 birusaren ezaugarri hidrodinamiko espezifikoak hobe ezagutzeko, birus bilduen mesoeskalako ereduak eraiki ditut”.

ViBRheo proiektuan parte hartzen dute ere Gurutzetako Unibertsitate Ospitaleko Gontzal Tamayo doktoreak, Forschungszentrum Jülich-eko Dmitry Fedosov doktoreak, CICbiomaGUNE-ko Jesús Ruiz Cabello irakasleak eta Swansea Unibertsitateko Karl Hawkins eta Dan Curtis irakasleek. Lankidetza horiei esker lortzen ditu ViBRheo proiektuak COVID-19 duten pazienteei buruzko datu klinikoak, bai eta emaitza hemoerreologiko eta teorikoak ere.

Nicolás Morenok dibulgazio jarduera eta ekitaldi askotan azaldu ditu bere proiektuaren emaitzak eta ikerketa urratsak, bai publiko orokorraren aurrean zein publiko zientifikoaren aurrean ere. Testuinguru akademikoan, modelizazio konputazionalaren eta erreologiaren inguruko lau nazioarteko kongresutan parte hartu du, duela gutxi BCAMek antolatutako CECAM lantegiaz gain. “Publiko ez akademikoarentzat, BBK Zientzia Irekia, PI Day (Naukas eta BCAMek antolatua) eta Euskal Herriko Unibertsitateko Zientzia Astea (batxilergoko ikasleei zuzendua) ekitaldietan parte hartzeko aukera izan dut”, adierazi du doktorego ondoko bekadunak.

Bere ikerketak eragina izan du teknika analitiko berritzaileen garapenean, biomarkagailuen identifikazioan eta, oro har, SARS-CoV-2 birusarekin lotutako koagulopatiak ikertzeko gailu egokien eraikuntzan. “Esparru konputazionalaren aplikagarritasuna odoleko errealogia arazoetatik (hau da, fluido fluxu konplexuak) haratago zabaltzea espero denez, baliteke ikerketa honek adbekzio-difusio-erreakzio prozesuarekin lotutako beste arazo biologiko batzuk ebazteko erabili ahal izatea”, azaldu du Nicolás Morenok. 2030erako NBEren Garapen Jasangarrirako Helburuei dagokienez, ViBRheo argi eta garbi kokatzen da osasuna eta ongizatea bermatzeko beharraren esparruan. COVID-19arekin lotutako koagulopatien diagnostikoa hobetu nahi du eta etorkizuneko pandemietarako prestakuntza ere indartu nahi du.

Marie Skłodowska -Curie bekak oso lehiakorrak dira eta Morenok dioenez, “Marie-Curie beka bat jaso nahi duten bekadun guztiei mezu bat helarazi beharko banie, eskabidea lehenago prestatzen hasteko esango nieke, mugaeguna baino bi hilabete lehenago gutxienez modu jarraituan lanean hasteko, alegia. Saia zaitezte zuen proposamenari buruzko iruzkin eta iritziak goiz lortzen, gainbegiraleen eta elkargoen aldetik. Gabezia logikoak antzemateko eta dokumentuaren argitasuna hobetzeko lagungarriak izan daitezke. Ikuspuntu praktikoago batetik, ebaluazio irizpide guztiak kontuan hartzea eta proposamena alderdi horietako bakoitza berariaz jorratzeko moduan idaztea gomendatuko nuke. Idazketaren momentuan, gogoan izan behar da ebaluatzaileek proposamen asko irakurriko dituztela, beraz, ezinbestekoa da idazketa argia eta zuzena izatea, lan hori errazteko. Ideia bat adierazteko paragrafo bat idatzi beharrean, diagrama bat egokiagoa dela uste baduzu, egizu”.

Nicolás Morenori buruz

Gaur egun, doktorego ondoko bekaduna da BCAMen, eta bere ikerketak forma askotariko koloideen fluxuaren simulazioa du ardatz, mikro eta nanokanaletan. Mesoeskalako zenbait metodo erabiltzen ditu, hala nola partikulen dinamika disipatibo leundua (SPDP ingelesez). Zelula fluxuen eskala anitzeko modelatzea ere ikertzen du, hor gertatzen baita adbekzio-difusio-erreakzio prozesua. Horren aurretik, Okinawako Zientzia eta Teknologia Institutuan aritu zen, Matematika, Mekanika eta Materialen taldean. Nanopartikula partxeatuetako tribloke kopolimeroen mihiztadura hierarkikoa ikertu zuen eta baita Möbius-en eraztunen antzeko objektu sinpleen fluxuaren portaera ere (https://vimeo.com/307164022).

Zientzia eta Ingurumen Ingeniaritzako doktoregoa lortu zuen Rey Abdullah Zientzia eta Teknologia Unibertsitatean (KAUST), mintz isoporotsuen eraketa ikertuz. Dibloke kopolimeroen automihiztadura ikuspuntu teoriko zein konputazionaletik aztertu zuen soluzioetan. Kimika lizentzia eta masterra lortu zituen Kolonbiako Unibertsitate Nazionalean, glikoproteina muzinoen agregazioa modelatuz. Bere ikerketak materia bigunaren (polimero biologikoak eta sintetikoak) modelatzean jarri du arreta, batez ere mesoeskalan DPDarekin eta jarraian elementu finituekin. Zinetikaren eta termodinamikaren arteko lotura ere ikertu du, material bigunen mihiztaduran.